Η άρθρωση του παιδιού ξεκινάει από τη στιγμή που βρίσκεται στην κοιλιά της μητέρας του. Ναι, όσο παράξενο κι αν ακούγεται, η αλήθεια είναι πως το μικρό σας ακούει τον έξω κόσμο μέσα από τη μήτρα της μητέρας του. Μετά τη γέννηση το βρέφος δεν είναι σε θέση βεβαίως να μιλήσει, όμως συνεχίζει να ακούει και να αναπτύσσει / μαθαίνει την άρθρωση της μητρικής του γλώσσας. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο πρέπει να μιλάμε καθαρά στο μωρό!
Οι πρώτοι ήχοι που παράγει λεκτικά το μωρό σας είναι αυτοί που μπορεί να αρθρώσει με μεγάλη ευκολία. Δεν είναι τυχαίο που ξεκινάει με φωνήεντα και με τα /m/μ - /b/μπ, καθώς αυτά μπορεί να τα αρθρώσει με άνεση. Στα πρώτα του βαβίσματα / φωνούλες (μετά τους 6 μήνες) το μωρό σας βγάζει ήχους και συλλαβές όπως /ma/μα και /ba/ μπα. Σιγά σιγά το ρεπερτόριο των ήχων που παράγει το μωρό εμπλουτίζεται και παράλληλα ξεκινούν να ακούγονται και οι πρώτες -συνειδητές πλέον- λέξεις.
Το βάβισμα στην ανάπτυξη της άρθρωσης παίζει σπουδαίο ρόλο: οι γονείς θα πρέπει να επιστήσουν την προσοχή τους και να ενθαρρύνουν το μωρό τους κατά τη διάρκεια του βαβίσματος. Τα παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα στην ακοή ξεκινούν να βαβίζουν, αλλά επειδή δεν έχουν ανατροφοδότηση (δηλαδή δεν ακούν τα 'λόγια' τους) γρήγορα σταματούν. Επομένως, αν το παιδί σας ξεκινήσει να βαβίζει και μετά απότομα σταματήσει, θα πρέπει να ελέγξετε τί συμβαίνει..
Μετά το πρώτο έτος το ηχητικό ρεπερτόριο των βρεφών εμπλουτίζεται με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς (δείτε στο τέλος του άρθρου).
Γιατί κάποια παιδάκια όμως μιλούν "πιο καθαρά" από κάποια άλλα συνομίλικα; Πώς γίνεται ένα παιδί να μιλάει περισσότερο και κάποιο άλλο λιγότερο -και ίσως δυσνόητα; Πολλοί είναι οι παράγοντες που εμπλέκονται στο θέμα της καθαρής άρθρωσης ενός παιδιού:
ΣΤΑΔΙΑ
ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
(σύμφωνα με την έρευνα του
Πανελληνίου Συλλόγου Λογοπεδικών-Αθήνα, Μάιος
1995)
Στάδιο
1: Ηλικία 2,6-3,0 ετών μ, (ν), ν όπως νιάτα, π, μπ, τ,
(ντ), κ, γκ, (φ), (β), (χ), (γ), (λ).
Στάδιο
2: Ηλικία 3,0-3,6 ετών μ, ν, π, μπ, τα, ντ, κ, γκ, (φ),
β, (θ), (δ), (σ), (ζ), χ, γ, (τσ), (ντζ), (λ).
Στάδιο
3: Ηλικία 3,6-4,0 ετών μ, ν, π, μπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β,
(θ), (δ), σ, ζ, χ, γ, (τσ), (ντζ), λ, (ρ).
Στάδιο
4: Ηλικία 4,0-4,6 ετών μ, ν, π, μπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β,
θ, δ, σ, ζ, χ, γ, (τσ), (ντζ), λ, (ρ).
Στάδιο
5+6: Ηλικία 4,6-5,6 ετών μ, ν, π, μπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β,
θ, δ, σ, ζ, χ, γ, τσ, ντζ, λ, (ρ).
Στάδιο
7: Ηλικία 5,6-6,0 ετών όλα τα φωνήματα, με το ρ να έχει
σε πολλές περιπτώσεις περιθώριο κατάκτησης έως και τα 7,6 έτη.
Ηλικίες
κατάκτησης των συμπλεγμάτων
ΗΛΙΚΙΑ
|
ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΑ
|
3,6-4,0
|
Σπ,
πλ, κλ, βλ, κν, πι/pç/, βγ
|
4,0-4,6
|
φλ,
στ, σκ, ψ, ξ, χτ, τρ, κρ, δι(ðj), σμ,μν
|
4,6-5,0
|
Σφ,
βρ, ντρ, χν, σγ, φτ, τσ, ντζ
|
5,0-5,6
|
Γλ,
γρ, στρ
|
5,6-6,0
|
Δρ,
θρ, χτρ, φτι/ftç/-έχει
περιθώριο κατάκτησης
|
Σημείωση:
οι
χρονολογικές ηλικίες που αναφέρονται αποτελούν το μέσο όρο. Υπάρχουν παιδιά που
κατακτούν νωρίτερα κάποια φωνήματα από κάποια άλλα συνομήλικα: πάντοτε δίνουμε
χρονικό περιθώριο κατάκτησης φωνημάτων στα παιδιά, αλλά σίγουρα όχι περισσότερο
από 6-12 μήνες (π.χ. εάν ένα παιδί είναι 4,6 ετών και δεν προφέρει ακόμη τα
φωνήματα φ και δ, όπως θα έπρεπε σύμφωνα με το Στάδιο 4, περιμένουμε λίγο ακόμη, μέχρι το παιδί να κλείσει τα 5,0
έτη. Αν δεν τα έχει κατακτήσει μέχρι τα 5,6 έτη, τότε οπωσδήποτε θα πρέπει να
ζητήσουμε αξιολόγηση από ειδικό).
Οι ηλικίες αφορούν έτη και μήνες, π.χ. 5,0: 5 ετών ακριβώς
- 5,6: 5 ετών και 6 μηνών.