Καθώς αναπτύσσεται η άρθρωση...τί ειναι φυσιολογικό και τί όχι;

Η άρθρωση του παιδιού ξεκινάει από τη στιγμή που βρίσκεται στην κοιλιά της μητέρας του. Ναι, όσο παράξενο κι αν ακούγεται, η αλήθεια είναι πως το μικρό σας ακούει τον έξω κόσμο μέσα από τη μήτρα της μητέρας του. Μετά τη γέννηση το βρέφος δεν είναι σε θέση βεβαίως να μιλήσει, όμως συνεχίζει να ακούει και να αναπτύσσει / μαθαίνει την άρθρωση της μητρικής του γλώσσας. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο πρέπει να μιλάμε καθαρά στο μωρό!

 

Οι πρώτοι ήχοι που παράγει λεκτικά το μωρό σας είναι αυτοί που μπορεί να αρθρώσει με μεγάλη ευκολία. Δεν είναι τυχαίο που ξεκινάει με φωνήεντα και με τα /m/μ - /b/μπ, καθώς αυτά μπορεί να τα αρθρώσει με άνεση. Στα πρώτα του βαβίσματα / φωνούλες (μετά τους 6 μήνες) το μωρό σας βγάζει ήχους και συλλαβές όπως /ma/μα και /ba/ μπα. Σιγά σιγά το ρεπερτόριο των ήχων που παράγει το μωρό εμπλουτίζεται και παράλληλα ξεκινούν να ακούγονται και οι πρώτες -συνειδητές πλέον- λέξεις.

Το βάβισμα στην ανάπτυξη της άρθρωσης παίζει σπουδαίο ρόλο: οι γονείς θα πρέπει να επιστήσουν την προσοχή τους και να ενθαρρύνουν το μωρό τους κατά τη διάρκεια του βαβίσματος. Τα παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα στην ακοή ξεκινούν να βαβίζουν, αλλά επειδή δεν έχουν ανατροφοδότηση (δηλαδή δεν ακούν τα 'λόγια' τους) γρήγορα σταματούν. Επομένως, αν το παιδί σας ξεκινήσει να βαβίζει και μετά απότομα σταματήσει, θα πρέπει να ελέγξετε τί συμβαίνει..

Μετά το πρώτο έτος το ηχητικό ρεπερτόριο των βρεφών εμπλουτίζεται με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς (δείτε στο τέλος του άρθρου).

Γιατί κάποια παιδάκια όμως μιλούν "πιο καθαρά" από κάποια άλλα συνομίλικα; Πώς γίνεται ένα παιδί να μιλάει περισσότερο και κάποιο άλλο λιγότερο -και ίσως δυσνόητα; Πολλοί είναι οι παράγοντες που εμπλέκονται στο θέμα της καθαρής άρθρωσης ενός παιδιού:

• οι εμπειρίες που δέχεται το παιδί από το περιβάλλον του ( πηγαίνει σχολείο; έχει επαφή με άλλα παιδιά; δέχεται πλούσια ερεθίσματα από το οικογενειακό-συγγενικό-φιλικό περιβάλλον του; υπάρχουν συνθήκες που ευνοούν τη λεκτική επικοινωνία;)
• η γενικότερη κατάσταση υγείας του παιδιού (αναπτύσσεται φυσιολογικά; παρουσιάζονται συχνά ωτίτιδες; είναι συνήθως άρρωστο; υπάρχουν άλλα προβλήματα υγείας;)
• η μίμηση  (δηλαδή η παρουσία ενός ενήλικα που ο ίδιος αντιμετωπίζει διαταραχές στη λεκτική του επικοινωνία και που το παιδί τις μιμείται)
• η χρήση πιπίλας και το άλεσμα των τροφών (το παιδί χρησιμοποιεί πιπίλα; πιπιλίζει το δάκτυλό του; πίνει το γάλα από μπουκάλι; τρώει το φαγητό του αλεσμένο;)
• άγνωστοι λόγοι.

 

 

Επομένως:

 

• Δώστε ερεθίσματα στα παιδιά : πηγαίνετε σε παιδικές χαρές, στα μαγαζιά, στο σουπερ μάρκετ, στο εστιατόριο, σε πάρτι. Παίξτε μαζί τους, αγοράστε τους εκπαιδευτικά παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία τους, βγείτε μαζί τους στη φύση και δώστε τους την ευκαιρία να μιλήσουν όπως μπορούν!
• Ελέγξτε παραμέτρους που μπορεί να καθυστερούν την άρθρωση του παιδιού σας: ελέγχετε συχνά την ακοή του παιδιού σας (πολλές φορές, μετά από ιώσεις, συγκεντρώνεται υγρό στα αυτιά του παιδιού παρεμποδίζοντας την ακοή του), παρατηρείτε γενικότερα την ανάπτυξή του.
• Σταματήστε να πολτοποιείται τη τροφή του παιδιού: αυτό είναι απαραίτητο μόνο στην αρχή, όταν εισάγονται οι στερεές τροφές μετά τους 6 μήνες. Το παιδί πρέπει να μάθει να μασάει, ακόμα και όταν αργεί να εμφανίσει τα πρώτα του δόντια. Δώστε στο χέρι του μαλακές τροφές (πάντοτε υπό την επιτήρησή σας). Σταματήστε τη χρήση της πιπίλας όσο νωρίτερα γίνεται και δώστε στο παιδί νερό-χυμό-γάλα από τα ειδικά για την ηλικία τους ποτηράκια.
• Μιλάτε σωστά, καθαρά, ολοκληρωμένα στο παιδί σας! 

ΣΤΑΔΙΑ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

(σύμφωνα με την έρευνα του

Πανελληνίου Συλλόγου Λογοπεδικών-Αθήνα, Μάιος 1995)

 

Στάδιο 1: Ηλικία 2,6-3,0 ετών μ, (ν), ν όπως νιάτα, π, μπ, τ, (ντ), κ, γκ, (φ), (β), (χ), (γ), (λ).

Στάδιο 2: Ηλικία 3,0-3,6 ετών μ, ν, π, μπ, τα, ντ, κ, γκ, (φ), β, (θ), (δ), (σ), (ζ), χ, γ, (τσ), (ντζ), (λ).

Στάδιο 3: Ηλικία 3,6-4,0 ετών μ, ν, π, μπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β, (θ), (δ), σ, ζ, χ, γ, (τσ), (ντζ), λ, (ρ).

Στάδιο 4: Ηλικία 4,0-4,6 ετών μ, ν, π, μπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β, θ, δ, σ, ζ, χ, γ, (τσ), (ντζ), λ, (ρ).

Στάδιο 5+6: Ηλικία 4,6-5,6 ετών μ, ν, π, μπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β, θ, δ, σ, ζ, χ, γ, τσ, ντζ, λ, (ρ).

Στάδιο 7: Ηλικία 5,6-6,0 ετών όλα τα φωνήματα, με το ρ να έχει σε πολλές περιπτώσεις περιθώριο κατάκτησης έως και τα 7,6 έτη.

Ηλικίες κατάκτησης των συμπλεγμάτων

ΗΛΙΚΙΑ	ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΑ
3,6-4,0	Σπ, πλ, κλ, βλ, κν, πι/pç/, βγ
4,0-4,6	φλ, στ, σκ, ψ, ξ, χτ, τρ, κρ, δι(ðj), σμ,μν
4,6-5,0	Σφ, βρ, ντρ, χν, σγ, φτ, τσ, ντζ
5,0-5,6	Γλ, γρ, στρ
5,6-6,0	Δρ, θρ, χτρ, φτι/ftç/-έχει περιθώριο κατάκτησης

 

Σημείωση: οι χρονολογικές ηλικίες που αναφέρονται αποτελούν το μέσο όρο. Υπάρχουν παιδιά που κατακτούν νωρίτερα κάποια φωνήματα από κάποια άλλα συνομήλικα: πάντοτε δίνουμε χρονικό περιθώριο κατάκτησης φωνημάτων στα παιδιά, αλλά σίγουρα όχι περισσότερο από 6-12 μήνες (π.χ. εάν ένα παιδί είναι 4,6 ετών και δεν προφέρει ακόμη τα φωνήματα φ και δ, όπως θα έπρεπε σύμφωνα με το Στάδιο 4, περιμένουμε λίγο ακόμη, μέχρι το παιδί να κλείσει τα 5,0 έτη. Αν δεν τα έχει κατακτήσει μέχρι τα 5,6 έτη, τότε οπωσδήποτε θα πρέπει να ζητήσουμε αξιολόγηση από ειδικό).

Οι ηλικίες αφορούν έτη και μήνες, π.χ. 5,0: 5 ετών ακριβώς - 5,6: 5 ετών και 6 μηνών.