Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί με μαθησιακές διαταραχές;

Αγαπητοί αναγνώστες,




Όπως πολύ καλά έχετε καταλάβει, οι διαταραχές της ανάγνωσης και της γραφής έχουν πολλούς ορισμούς. Οι διαταραχές της ανάγνωσης πολλές φορές αποκαλούνται δυσλεξία, μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχή της ανάγνωσης, ειδική διαταραχή της ανάγνωσης, ειδική διαταραχή της κατανόησης της ανάγνωσης. Επίσης οι διαταραχές της γραφής αποκαλούνται και ως δυσγραφία, ανικανότητα γραφής, ειδική διαταραχή της γραφής.




Πολλοί ορισμοί για να περιγράψουν την ίδια κατάσταση: προβλήματα στο σχολείο, παιδιά που δυσκολεύονται να συλλαβίσουν, να διαβάσουν, να γράψουν, να κατανοήσουν τί διαβάζουν και να σταματήσουν τα πολλά ορθογραφικά λάθη που κάνουν.. για να μη μιλήσουμε για τη δυσκολία που συναντούν στο κομμάτι της έκθεσης.




Πώς μπορούμε ωστόσο να βοηθήσουμε στην πράξη αυτούς που δυσκολεύονται; Ας προσπαθήσουμε να περιγράψουμε απλά τις δυσκολίες τους και τί μπορούμε να κάνουμε σε ανάλογες περιπτώσεις..




1) Το παιδί δεν μπορεί να αναγνωρίσει τη λέξη που διαβάζει: οι δυσκολίες του παιδιού εντοπίζονται στη φωνολογία και στη σημασιολογία της γλώσσας. Δηλαδή το παιδί πρέπει να δουλέψει με ασκήσεις όπως:

• φωνολογική ενημερότητα: με ποιό γράμμα ξεκινά μια λέξη; π.χ. φ για φωτιά, φάρος, φούστα
• οπτική αναγνώριση των γραμμάτων, γνώση αλφάβητου, π.χ. ποιό γράμμα είναι το α; πώς γράφεται το δ;
• αντιστοίχηση φωνήματος με γράμμα, π.χ. λέω θάλασσα: με τι ξεκινάει η λέξη; ποιό γράμμα είναι το θ; (το παιδί βρίσκει το θ και το δείχνει ανάμεσα σε άλλα γράμματα) ή δείχνω κάρτες με τα γράμματα και το παιδί μου λέει ποιό γράμμα είναι αυτό που δείχνω.
• ασκήσεις συλλαβισμού
• ασκήσεις για τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου

2) Το παιδί δε μπορεί να κατανοήσει αυτά που διαβάζει: οι δυσκολίες του παιδιού εντοπίζονται στη μορφολογία, στη σύνταξη, στη σημασιολογία και στην πραγματολογία της γλώσσας. Ένα παιδί που δε μιλά με μεγάλες προτάσεις, που περιγράφει γεγονότα/ιστορίες με πολύ απλό και φτωχό τρόπο, που κάνει λάθη σε χρόνους ή πτώσεις ή στα άρθρα όταν μιλάει, που έχει φτωχό λεξιλόγιο και γενικά δεν επικοινωνεί πολύ θα αντιμετωπίσει δυσκολίες στην ανάγνωση. Οι ασκήσεις που θα το βοηθήσουν πρέπει να αφορούν τα ακόλουθα:

• εμπλουτισμό του λεξιλογίου (και λέξεις με συνώνυμα-αντίθετα-πολλαπλών εννοιών)
• ασκήσεις για τη σύνταξη των προτάσεων (χρήση επιθέτων, αντωνυμιών, δευτερεύουσες προτάσεις, συνοχή και αλληλουχία προτάσεων, περιγραφή αντικειμένων-γεγονότων-ιστορίας μέσα από εικόνες) σε προφορικό επίπεδο αρχικά
• ασκήσεις για το πώς μπορεί το παιδί να φτιάξει την περίληψη μιας ιστορίας, πώς μπορεί το ίδιο να βοηθά τον εαυτό του να αναπεξέρχεται σε μεγάλα και δύσκολα κείμενα.

3) Οι δυσκολίες στο συλλαβισμό μπορούν να επηρεάσουν τόσο την ανάγνωση όσο και τη γραφή ενός παιδιού. Πολλές φορές θα δείτε τον όρο δυσορθογραφία να περιγράφουν τις δυσκολίες στο συλλαβισμό. Στην περίπτωση αυτή το πρόβλημα εντοπίζεται στη φωνολογία και στη μορφολογία της γλώσσας. Οι ασκήσεις που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί με προβλήματα συλλαβισμού μπορούν να περιλαμβάνουν:

• αντιστοίχηση ενός φωνήματος με το ανάλογο γράμμα, π.χ. λέω σ και δείχνω το γράμμα σ στο παιδί ή δείχνω το γράμμα ζ και ζητάω από το παιδί να μου πει τη φωνούλα που έχει το γράμμα αυτό
• συνδυασμό φωνημάτων γα την παραγωγή συλλαβών, π.χ. π-α πα, π-ι πι κλπ
• ασκήσεις συλλαβισμού με λάθη για να αναγνωριστούν από τα παιδιά, π.χ. δείχνω π-α και λέω πι ή μα κλπ

Δε θα αναφερθώ στη δυσγραφία, καθώς ο σχηματισμός των γραμμάτων αφορούν πεδία της λεπτής κινητικότητας του χεριού και αφορά αντικείμενο ενασχόλησης της εργοθεραπείας.


Να σημειώσω ωστόσο κάτι πολύ σημαντικό: οι διαταραχές της ανάγνωσης και της γραφής πολύ συχνά συνυπάρχουν. Επίσης κάποια παιδιά δυσκολεύονται σε έναν μονο τομέα, άλλα σε άλλον, άλλα πάλι σε όλους τους τομείς. Το να βάλεις μία ταμπέλα σε ένα παιδί, ότι δηλαδή παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες ή ειδική διαταραχή της ανάγνωσης, δε σημαίνει κάτι συγκεκριμένο: η σωστή αξιολόγηση του παιδιού από τον ειδικό, ο εντοπισμός των δυσκολιών και η σωστή αντιμετώπισή τους είναι αυτό που έχει πραγματική αξία. Βεβαίως, όσες περισσότερες δυσκολίες παρουσιάζονται, τόσο πιο σύνθετο είναι το πρόβλημα και τόσο πιο εξειδικευμένη και ατομικευμένη θα είναι η θεραπεία... και τόσο μεγαλύτερη η υποστήριξη από το σχολείο, το δάσκαλο και τον εκπαιδευτικό από το τμήμα ένταξης εφόσον χρειαστεί.

Διαβάστε αντίστοιχα εδώ : https://www.asha.org/Practice-Portal/Clinical-Topics/Written-Language-Disorders/Disorders-of-Reading-and-Writing/