15 ασκήσεις για τα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού

Η πρώιμη λογοθεραπευτική παρέμβαση σε παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού έχει αποδειχθεί σωτήρια σε πολλές περιπτώσεις. 

Ο αυτισμός είναι μεν μία ισόβια κατάσταση, ωστόσο όσο νωρίτερα γίνεται η διάγνωση και όσο νωρίτερα παρεμβαίνεις θεραπευτικά, τόσο καλύτερα αποτελέσματα έχεις. Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα η πρώιμη παρέμβαση σε λεκτικό και συμπεριφορικό επίπεδο βοηθούν σημαντικά τα άτομα στο φάσμα για να γίνουν πιο λειτουργικά και  ανεξάρτητα. 

Στις πολύ μικρές ηλικίες και στα παιδιά που δε μιλούν, ο στόχος των λογοθεραπευτών και των γονέων θα πρέπει να είναι να "ωθήσουν" και να εξωτερικεύσουν τις επικοινωνιακές δεξιότητες των παιδιών. Ας δούμε λοιπόν πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό:

1. Με μίμηση τις φωνές των ζώων

Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά αγαπούν τα ζώα και τους αρέσει να μιμούνται τις φωνές τους. Όταν ένα παιδί παίζει με μινιατούρες ζώα και διαλέγει ένα ζωάκι από τα υπόλοιπα, απλά εσείς μιμηθείτε τον ήχο του. Σε λίγο καιρό το ίδιο θα κάνει και το παιδί. 

2. Διδάξτε στα παιδιά βασικό λεξιλόγιο

Ναι, όχι, περισσότερο, θέλω είναι μερικές από τις λέξεις που θέλετε να μάθουν τα μη λεκτικά παιδιά και να χρησιμοποιούν. Συνδέστε τις λέξεις αυτές με διάφορα γλωσσικά περιβάλλοντα, ώστε να μάθουν να τις χρησιμοποιούν και συνοδεύστε τις με μία χαρακτηριστική κίνηση, για να γίνει η αποτύπωση ακόμη πιο εύκολη (π.χ. το παιδί θέλει νερό και σας δείχνει το ποτήρι: πείτε θέλω αργά και καθαρά, ενώ ακουμπάτε το χέρι σας στο στήθος)

3. Χρησιμοποιήστε τα αγαπημένα τους σνακ και παιχνίδια

Επιβραβεύστε το παιδί όταν κάνει ή λέει κάτι που θέλετε με το αγαπημένο του σνακ/λιχουδιά π.χ. ζελεδάκι, ή με ένα αυτοκόλλητο. Επίσης χρησιμοποιήστε ως επιβράβευση ένα αγαπημένο τους παιχνίδι.

4. Χρησιμοποιήστε θετική ενίσχυση

Ειδικά για τα παιδιά που παρουσιάζουν πιο σοβαρά προβλήματα σε σχέση με το φάσμα, η θετική ενίσχυση (που μπορεί να είναι κάτι που ξέρετε ότι αρέσει πολύ στο παιδί π.χ. σοκολάτα) είναι άκρως απαραίτητη όταν το παιδί ανταποκρίνεται στο όνομά του, προφέρει μία λέξη, σας μιμείται, ή όταν ακολουθεί μία εντολή σας. 

5. Παρουσιάστε στα παιδιά επιλογές

Ενθαρρύνετε τα παιδιά να έχουν επιλογές στη ζωή τους, ειδικά εκείνα που έχουν κατακτήσει λόγο-έστω και περιορισμένο. Βάλτε τα να διαλέξουν ανάμεσα σε δύο μπλούζες ποια θα φορέσουν, με ποιο παιχνίδι θα παίξουν κοκ (προσοχή: περιορίστε τις επιλογές για να μην φέρετε τα παιδιά σε πολύ δύσκολη θέση ή μην την εκτελέσετε εάν τα παιδιά έχουν άλλα συμπεριφορικά προβλήματα).

6. Παίξτε παιχνίδια κατηγοριοποίησης

Τα παιδιά λατρεύουν να παίζουν με παιχνίδια που πρέπει να κατηγοριοποιήσουν τα αντικείμενα με βάση χαρακτηριστικά π.χ. χρώμα, μέγεθος. Εκμεταλλευτείτε τα για να μάθετε νέες δεξιότητες μέσα από αυτά π.χ. νέες λέξεις.

7. Διαβάστε μικρές σύντομες ιστορίες με τα παιδιά

Ειδικά μικρά βιβλία με διαδραστικές εικόνες και, ακόμη καλύτερα, με μικρά ποιήματα θα βοηθήσουν σημαντικά τα παιδιά που δε μιλούν..διαβάστε τα κείμενα και παράλληλα δείχνετε τις εικόνες ή περιγράψτε τι βλέπετε

8. Δώστε τους αισθητηριακά παιχνίδια

Πολλά από τα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού παρουσιάζουν αισθητηριακές δυσκολίες: αγοράστε ή ακόμη φτιάξτε οι ίδιοι αισθητηριακά παιχνίδια (δείτε σε προηγούμενες αναρτήσεις πώς).  Ακόμη και απλά παιχνίδια, όπως τα μουσικά όργανα, οι πλαστελίνες, οι γλίτσες, η ζωγραφική με τα δάκτυλα ή τις πατούσες μπορούν να βοηθήσουν. Προσθέστε διαφορετικά αρώματα στις πλαστελίνες για να ενεργοποιήσετε και την αίσθηση της όσφρησης!

9. Φτιάξτε ταμπλό/πίνακες επικοινωνίας

Οι πίνακες επικοινωνίας είναι πολύ χρήσιμοι για τα παιδιά που μιλούν ελάχιστα ή καθόλου. Στην νέα εποχή οι πίνακες αυτοί έχουν γίνει ηλεκτρονικοί και μπορούν να μπουν σε τάμπλετ ή έξυπνο κινητό. Σύμφωνα με τα νεότερα ερευνητικά δεδομένα οι πίνακες αυτοί μπορούν να βοηθήσουν τα μη λεκτικά παιδιά να παράγουν λόγο!

10. Δείξτε στα παιδιά πρόσωπα με συναισθήματα

Τα παιδιά στο φάσμα δυσκολεύονται στην κατανόηση των συναισθημάτων - και των δικών τους και των άλλων. Δείξτε τους εικόνες με πρόσωπα, με διαφορετικά συναισθήματα, και μιλήστε για αυτά.

11. Δείξτε στα παιδιά σας πώς να ρωτούν

Κρύψτε τα αγαπημένα παιχνίδια του παιδιού σας σε μία σακούλα και ρωτήστε: τι είναι μέσα στη σακούλα; Αποκαλύψτε ένα ένα τα αντικείμενα και ενθαρρύνετε το παιδί να ρωτήσει και το ίδιο. Κάντε διάφορες απλές ερωτήσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας ενθαρρύνοντας συνεχώς το παιδί να κάνει τις δικές του ερωτήσεις.

12. Επικεντρωθείτε στα αγαπημένα του παιχνίδια

Όπως όλα τα παιδιά, έτσι και τα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού έχουν ιδιαίτερες προτιμήσεις σε κάποια παιχνίδια ή αντικείμενα όπως lego, ζώα, μουσική κοκ. Συζητήστε μαζί τους για τα θέματα που τους ενδιαφέρουν, δώστε τους περισσότερες πληροφορίες και σχολιάστε σχετικά π.χ. δείτε στο διαδίκτυο τι καινούργια lego κυκλοφορούν. 

13. Ενθαρρύνετε την κοινωνική αλληλεπίδραση

Καλέστε παιδιά στο σπίτι, στην πλατεία, σε πάρτι, βρείτε και άλλους συνομήλικους που ανήκουν στο φάσμα, δημιουργήστε σχέσεις και ενθαρρύνετε τα παιδιά να συμμετέχουν σε δραστηριότητες π.χ. σε ένα άθλημα

14. Μάθετε στο παιδί σας να ηρεμεί όταν το έχει ανάγκη

Τα παιδιά συχνά κατακλύζονται από περισσότερα αισθητηριακά ερεθίσματα από αυτά που μπορούν να αντέξουν. Βρείτε ποια είναι αυτά (μία έντονη μυρωδιά; οι φωνές; ένα τραγούδι;) και βρείτε μαζί τους τρόπους που τα βοηθούν να ηρεμήσουν (π.χ. ακουστικά στα αυτιά με μία ήρεμη μουσική ή ήχους της φύσης).

15. Μάθετε στο παιδί σας να συμπεριφέρεται σωστά, ανάλογα με την περίσταση

Αυτό το κομμάτι είναι κάτι που το παιδί θα πρέπει να δουλέψει από πολύ μικρή ηλικία. Οι γονείς είναι πάντοτε το φωτεινό παράδειγμα και το πρότυπο μίμησης των παιδιών γενικότερα. Ωστόσο συζητήστε με τον λογοθεραπευτή, τον ψυχολόγο και τον εργοθεραπευτή που παρακολουθεί το παιδί σας για να ακολουθήσετε όλοι μία κοινή γραμμή και να σας δώσουν κατευθύνσεις για το πώς να κινηθείτε, ανάλογα με το επίπεδο του παιδιού και τις κοινωνικές καταστάσεις που αντιμετωπίζετε.